THE STARS - Alphonse Daudet

THE STARS.
TALE OF A PROVENCAL SHEPHERD.

IN the days when I kept sheep on the Luberon,
I was often for weeks together without seeing a liv-
ing soul, alone in the pastures with my dog Labri
and the flock. From time to time the hermit of
the Mont-de-1'Ure passed that way in search of
simples ; or occasionally I saw the blackened face
of some Piedmontese charcoal-burner; but these
were quiet folk, silent by force of solitude, having
lost their liking for talk, and knowing nothing of
what went on below in the towns and villages. So
when I heard, every fortnight, on the road coming
up the mountain, the/bells of our farm mule bring-
ing me food for J&e next two weeks, and when I
saw, appearing little by little above the slope, the
lively head of our miarro (farm-boy) or the red
coif of old Aunt Norade, I was really very happy.
I made them tell me all the news of the world down
below, the baptisms, the marriages, etc. ; but that
which interested me above all was to know what
the daughter of my master was about, our Demoi-
selle Stephanette, the prettiest young lady in all
the country round. Without seeming to take great
interest, I managed to find out when she went to
fetes and dances, and whether she had new lovers ;
and if others asked me what such things mattered
to me, a poor shepherd on a mountain, I answered
that I was twenty years old, and that Mademoiselle
Stephanette was the loveliest thing I had ever seen
in my life.

Now one Sunday, when I was expecting my two
weeks' provisions, it happened that they did not
come until very late. In the morning I said to
myself, " Tis the fault of high mass ; " then, about
mid-day, there came up a great storm, and I thought
that the mule could not start on account of the
roads. At last, about three o'clock, when the sky
was washed clear and the mountain was shining
with sun and water, I heard amid the dripping
from the leaves and the gurgle of the overflowing
brooks, the tinkle of the mule-bells, as gay and
alert as the grand church chimes of an Easter-day.
But it was not our little miarro, nor old Aunt
Norade who was leading him. It was guess
who ? Our demoiselle, my children ! our demoiselle
in person, sitting up straight between the osier
baskets, quite rosy with the mountain air and the
refreshing coolness of the storm.

The boy was ill; Aunt Norade was off for a
holiday with the children. The beautiful Stepha-
nette told me all this as she got off the mule, and
also that she came late because she had lost her
way ; but to see her dressed in her Sunday best,
with her flowered ribbon, her brilliant petticoat,
and her laces, I must say she had more the look
of having lingered at some dance than of search-
ing for a path among the bushes. Oh, the dainty
creature ! My eyes never wearied of looking at
her. It is true that I had never before seen her
quite so near. Sometimes, in winter, when the
flocks had come down upon the plains and I
returned to the farmhouse at night for my supper,
she would cross the hall quickly, scarcely speak-
ing to the servants, always gayly dressed and
perhaps a little haughty. And now I had her
before me, all to myself! Was it not enough to
turn my head?

When she had taken the provisions from the
basket Stephanette looked about her with curi-
osity. Lifting her handsome best petticoat slightly,
for it might have got injured, she entered the
cabin, asked to see where I slept, in a trough
full of straw with a sheepskin over it, looked at
my big cloak hanging to the wall, my crook, and
my gun. All of which amused her. " So this is
where you live, my poor shepherd ? " she said.
" How bored you must be all alone. What do
you do? What do you think about?" I had a
great mind to answer, " Of you, my mistress," and
I should n't have lied ; but my trouble of mind
was so great that I couldn't so much as find a
word. I think she noticed this and the mischiev-
ous creature took pleasure in doubling my embar-
rassment by her teasing. " And your sweetheart,
shepherd ; she comes to see you sometimes, does
she not? I am sure she must be the golden kid, or
that fairy Estrella who flits along the summits of
the mountains." And she herself as she spoke to
me had quite the air of the fairy Estrella, with
that pretty laugh from her head tossed back, and
her haste to be off, which made her visit seem
much like a vision. " Adieu, shepherd."

" Your servant, mistress." And away she went,
with the empty baskets.

When she passed out of sight down the sloping
path it seemed to me that the stones rolled away
by the hoofs of the mule were falling, one by one,
on my heart. I heard them a long, long time;
and till late in the day I sat as if dozing, not
daring to stir for fear lest my vision should leave
me.

Towards evening, as the depths of the valleys
were beginning to grow blue, and the creatures
were pressing together and bleating to enter the
fold, I heard myself called from below, and I saw
our young lady, no longer laughing as before, but
trembling with fear and cold and dampness. It
seems she had found at the base of the slope the
river Sorgue so swollen by the storm that, being
determined to cross it, she came near getting
drowned. The terrible part was that at that hour
of the night there was no use attempting to return
to the farm, because she never could have found
her way by the cross-road all by herself, and, as
for me, I could not leave my flock. The idea of
passing the night on the mountain worried her
greatly, especially on account of her people's
anxiety. I soothed her as best I could. " The
nights are so short in July, mistress it is only a
moment's trouble." And I lighted a big fire
quickly to dry her little feet and her gown all
soaked in the river. After which I brought her
some milk and cheese; but the poor little thing
thought neither of warmth nor of food ; and when
I saw the big tears welling up in her eyes I
wanted to cry myself.

And now the darkness was really coming.
Nothing remained on the crest of the mountain
but a dust of the sun, a vapour of light to the
westward. I asked our young lady to enter and
rest in the cabin ; and then, having stretched a
fine new sheepskin on a pile of fresh straw, I
wished her good-night and went out to sit by my-
self before the door. God is my witness that, in
spite of the fire of love that burned my blood, no
evil thought came into my mind, nothing but a
great pride to think that in a corner of my hut,
quite close to the flock that eyed her inquisitively,
the daughter of my master, a lamb more precious
and snow-white than they, was sleeping, intrusted
to my care. Never did the heavens seem to me
so deep, the stars so bright.

Suddenly the wicket opened and Stephanette
appeared. She could not sleep. The creatures
had crackled the straw as they moved, or else
they were bleating as they dreamed. She pre-
ferred to come out to the fire. Seeing this I
threw my goatskin round her shoulders and blew
up a flame, and there we stayed, sitting side by
side, without saying a word. If you have ever
passed a night beneath the stars you know that
during the hours when people sleep a mysterious
world wakes up in the solitude and silence. The
springs sing clearer, the ponds are lighted by
little flames. All the spirits of the mountain go
and come freely ; there 's rustling in the air, im-
perceptible noises as if we could hear the branches
grow and the grass springing. Day is the life of
beings, but night is the life of things. If you are
not accustomed to it 't is alarming ; and so our
young lady shuddered and pressed against me at
the slightest noise. Once a long, melancholy cry
came from the pond that shone below us, rising
in undulations. At the same instant a beautiful
shooting star glided above our heads in the same
direction, as if that plaint which we had just
heard had brought light with it.

" What is that? " asked Stephanette in a whisper.

" A soul that enters paradise, my mistress," and I
made the sign of the cross. She too crossed her-
self, and sat for a moment with her head turned
upward to the sky, reflecting. Then she said to
me : " Is it true, shepherd, that all of you are
wizards?"

" Not so, mistress. But here we live closer to
the stars, and we know what goes on among them
better than the people of the plains."

She still looked upward, resting her head upon
her hand, wrapped in the goatskin, like a little
celestial shepherd. " How many there are I how
beautiful ! Never did I see so many. Do you
know their names, shepherd?"

" Why, yes, mistress. . . See ! just above us,
that's the Path of Saint James (the Milky Way).


It goes from France to Spain. 'T was Saint James
of Galicia who marked it out to show the way to
our brave Charlemagne when he made war upon the
Saracens. 1 Farther on, there 's the Chariot of Souls
(Great Bear), with its four resplendent axles. The
three stars before it are its three steeds, and the
little one close to the third is the charioteer. Do
you see that rain of stars falling over there? Those
are the souls that the Good God won't have in
heaven. . . Lower down there 's the Rake or the
Three Kings (Orion). That serves us for a clock,
us shepherds. Merely by looking at them now I
know 't is past midnight. Still lower, over there
to the southward, shines John of Milan, the torch
of the stars (Sirius). Here 's what the shepherds
say about that star: It seems that one night John
of Milan with the Three Kings and the Poucintire
(the Pleiad) were invited to the wedding of a
star, a friend of theirs. The Poucintire, being in a
hurry, started, they say, the first and took the
upper road. Look at her, up there, in the depths
of the sky. The Three Kings cut across and
caught up with her, but that lazy John of Milan,
who slept too late, stayed quite behind, and being
furious, tried to stop them by flinging his stick.
That 's why the Three Kings are sometimes called
the Stick of John of Milan. . . But the most
beautiful of all the stars, mistress, is ours, the
Shepherd's Star, which lights us at dawn of day
when we lead out the flock, and at night when we
gather it in. We call that star the Maguelonne,
the beautiful Maguelonne which runs after Pierre
de Provence (Saturn), and marries him every seven
years."

" Why, shepherd ! do stars really marry?"

" To be sure they do, mistress."

And as I tried to explain to her what such mar-
riages were I felt something fresh and delicate lie
softly on my shoulder. 'Twas her head, weighed
down by sleep, which rested upon me with a dainty
rustle of ribbons and laces and waving hair. She
stayed thus, never moving, till the stars in the sky
grew pale, dimmed by the rising day. As for me,
I looked at her sleeping, a little shaken in the
depths of my being, but sacredly protected by that
clear night, which has never given me any but
noble thoughts. Around us the stars continued
their silent way, docile as a flock, and at times I
fancied that one of them, the most delicate, the
most brilliant, had lost its way and had come
down to rest upon my shoulder and sleep.


"She stayed thus, never moving, till the stars in
the sky grew pale:'



Những Vì Sao (Les Étoiles - Lettres de mon Moulin - Alphonse Daudet)

Khi tôi chăn chiên tại sườn núi Lubéron, đôi khi tôi đã phải trải qua nhiều tuần liên tiếp không thấy một bóng ma nào cả, chỉ một mình tôi cô độc trong cánh đồng xanh với chú chó Labri, và đàn cừu. Thỉnh thoảng, có người tu sĩ dòng kín trong vùng Mont de L"Ure đi ngang qua để kiếm vật dụng cần thiết, cũng có khi tôi gặp vài khuôn mặt đen đúa của những người làm mỏ than tại vùng Piémont; nhưng tất cả có dáng dửng dưng, im lặng vì sống đời cô độc quen rồi, họ mất luôn cả bản tính chuyện trò vụn vặt, họ cũng chẳng biết chuyện gì đang được rêu rao dươi kia trong những làng xóm và trong tỉnh nhỏ .
Cho nên cứ mỗi nửa tháng, khi được nghe từ trên đường đi lên núi , tiếng chuông leng keng của chú lừa già, đem thực phẩm cho mỗi nửa tháng lên, rồi dần dần tôi thấy xuất hiện, trên sườn núi, cái đầu của cậu bé giúp việc trong nông trại hay bộ tóc đỏ của dì Norade, tôi rất hạnh phúc và vui mừng. Tôi bắt họ kể cho tôi nghe những tin tức mới từ vùng dưới chân núi, những buổi lễ rửa tội cho trẻ con, những đám cưới ; nhưng điều tôi chú ý nhất, vẫn là những cậu chuyện mới lạ xảy ra chung quanh cô con gái ông chủ, cô Stéphanette, cô gái với sắc đẹp lộng lẫy nhất vùng . Giả vờ như không mấy quan tâm, tôi nghe ngóng tin tức về cô, xem cô có đi dự nhiều dạ tiệc không, có nhiều chàng trai mới nào theo trồng cây si cô không; và nếu có ai hỏi tôi những điều như thế có ích lợi gì cho tôi, một chú chăn cừu nghèo khó trên sườn núi, thì tôi xin trả lời rằng tôi 20 tuổi rồi, và theo tôi cô Stéphanette là người đẹp nhất trên cõi đời này mà tôi đã được biết .
Vào một sáng Chủ nhật , trong lúc đợi lương thực hàng tháng, tôi bỗng nhận thấy nó đến chậm trễ hơn thường lệ . Vào lúc sáng tôi tự nhủ lòng: Chắc là tại lỗi của buổi lễ lớn tại nhà thờ, đến trưa, trời đổ giông lớn, thì tôi lại nghĩ tại con lừa không chịu lên đường vì đường trơn trượt . Cuối cùng, ba tiếng sau, cơn mưa đã tạnh, vùng núi lấp lánh nước dưới ánh mặt trời, tôi nghe giữa tiếng nuớc chảy róc rách của các lá và tiếng suối chảy tràn qua bờ, là tiếng chuông reo của chú lừa, thật vui tươi, đầy hạnh phúc như tiếng chuông vui tai nhà thờ vào ngày lễ Phục Sinh .
Nhưng không phải cậu bé miarro của trại, hay dì Norade dẫn chú lừa đi . Mà là ... các bạn thử đoán xem là ai ? Cô tiểu thư của chúng ta, Trời ạ, chính cô nàng bằng xương bằng thịt, ngồi ngay ngắn giữa những giỏ mây, má hồng hào vì khí núi và vì cơn mưa giông vừa qua . Thằng bé bị ốm, và dì Norade đi thăm các con dì, người đẹp Stéphanette cho tôi biết như thế, khi cô đang leo xuống lừa, và nàng đã đến muộn vì bị lạc đường.
Trông cách phục sức của nàng, áo đẹp mặc ngày Chủ Nhật, với khăn cột hoa, váy reng lộng lãy, nhìn giống như nàng đã đến muộn một buổi dạ vũ nào đó, chứ không có vẻ gì là bị lạc đuờng tại các bụi rậm ven núi đồi . Ồh, thật là một sinh vật tuyệt vời! Đôi mắt tôi nhìn nàng không biết chán . Quả thật, tôi chưa bao giờ có dịp nhìn cô bé gần đến thế! Một đôi lần vào khoảng mùa Đông, khi đoàn chiên đi lạc xuống đồng, và tôi vào trại để dùng cơm tối, cô bé đã đi ngang qua phòng ăn rất vội, hình như không bao giờ nói chuyện với những người làm công, dáng điệu lúc nào cũng hơi xa cách, với một tí kiêu kỳ . Và bây giờ, nàng tiên hiện diện trước mặt tôi đây, cho riêng mình tôi thôi, có điên đầu không chứ ?
Sau khi lấy lương thực trong các làn mây ra, nàng Stéphanette bắt đầu tò mò nhìn chung quanh . Nàng vén nhẹ chiếc váy đẹp của ngày Chủ Nhật lên, để khỏi lấm bùn, và bước vào căn lều của tôi, cô muốn xem chỗ tôi ngủ, cái đệm rơm phủ lông cừu, cái áo choàng tôi móc lên tường, cây thập tự, miếng đá lửa . Tất cả những vật đó có vẻ mang cho nàng một niềm ngạc nhiên thích thú .
- À, thì ra anh sống tại đây à, anh chăn cừu dễ thương của tôi ơi ? Anh làm gì để khỏi buồn chán khi sống một mình nơi đây ? Anh thường hay làm gì ? Anh nghĩ đến điều gì ? .. Thật tình tôi rất muốn trả lời rằng : Tôi hay nghĩ đến cô đó, cô chủ à, mà thực sự tôi sẽ chẳng nói dối tí nào cả; nhưng tâm hồn bối rối mạnh, tôi đã ấp úng chẳng nói nên lời nào cả . Tôi nghĩ rằng nàng cũng đã nhận thấy điều đó, và cô bé láu lỉnh này lấy làm thích thú và muốn tăng thêm sự bối rối của tôi với những câu hỏi tinh nghịch của nàng .
- Thế cô bạn gái của anh thì sao, anh chăn cừu, cô ấy có thỉnh thoảng lên thăm anh không ? ... Có lẽ cô sẽ cưỡi con dê bằng vàng, hay nhờ cô tiên Estérelle chỉ cần nhón chân một cái là bay đến đây thôi ...”
Chính cô bé mới giống nàng tiên Estérelle, khi nói chuyện với tôi, mái tóc nghiêng nghiêng và tiếng cười vui thánh thót, và nàng vội vàng muốn đi về ngay, cho tôi có cảm tưởng cuộc viếng thăm của cô bé như thể là nàng tiên đã xuất hiện vậy .
- Chào anh chăn cừu nhé !
- Kính chào cô chủ !
Và rồi nàng ra đi, đem theo những giỏ mây trống.
Khi cô mất dạng trên lối mòn của lưng núi, tôi có cảm giác như những hòn cuội, sào sạc dưới vó chú lừa, đang rơi từng viên một trên trái tim tôi . Tôi còn nghe mãi tiếng lăn của chúng thật lâu, thật lâu; và cho đến cuối ngày tôi vẫn còn mơ màng, không dám nhúc nhích vì sợ chúng sẽ biến mất khỏi giấc mơ hoa của tôi .
Và khi chiều xuống, đáy thung lũng bắt đầu xanh thẫm và những con cừu lại xúm xít với nhau với những tiếng kêu vui tai, sửa soạn về lại chỗ ngủ, tôi nghe tiếng ai hớt hải gọi mình từ lưng núi, rồi tôi thấy cô tiểu thư của chúng ta xuất hiện, hết dáng điệu vui tươi của lúc trước, nhưng run cầm cập vì ướt lạnh, sợ hãi, và quần áo cô ướt đẫm. Trên đường về, khi cố vượt qua con suối bị lũ lụt nước sau cơn giông bão, mà cô bé cứ cố lội qua , suýt nữa cô bị đuối. Khổ thân chưa, vào giờ này, không thể nào nghĩ đến chuyện về lại nông trại, trên con đường mòn gập ghềnh, cô tiểu thư không thể nào tìm được đường về một mình, mà tôi thì không thể bỏ đàn chiên được .
Tư tưởng phải ngủ lại qua đêm trên núi làm nàng lo ngại không ít, sự lo lắng hiện thấy rõ trên nét mặt nàng Còn tôi, chỉ biết cố hết sức trấn an nàng:
- Vào tháng Bảy, ngày dài nhưng đêm rất ngắn, cô chủ à .. chỉ có phải trải qua một chút phiền muộn một tí thôi mà ...
Và tôi vội vàng nhóm một ngọn lửa lớn, để hơ chân tay và áo đầm của nàng, tất cả đã ướt sủng khi lội qua suối . Rồi tôi đem cho cô ít sữa tươi, những khoanh phó mát nhỏ, nhưng cô bé đáng thương này không còn bụng dạ nào để nghĩ gì đến chuyện sưởi ấm, hay ăn uống gì cả; phải nhìn thấy những hàng nước mắt chảy quanh trong đôi mắt nàng , tôi cũng chỉ muốn òa khóc theo luôn .
Lúc này màn đêm đã xuống hoàn toàn. Chỉ còn lại trên đỉnh núi một chút bụi xám nho nhỏ, một làn khói sáng mờ nhạt vào lúc mặt trời sắp tắt . Tôi bảo nàng tiểu thư vào nằm nghỉ trong căn chòi bé nhỏ của tôi . Trên đám rơm mới, tôi đã trải một bộ lông cừu mới toanh, sau khi tôi chúc nàng ngủ ngon, tôi ra ngồi ngoài canh cửa ... Chúa đã làm chứng cho tôi, dù ngọn lửa tình yêu làm nóng sôi cả trái tim tôi, nhưng hoàn toàn không có một ý nghĩ xấu xa nào len vào tâm hồn tôi cả, chỉ có một niềm kiêu hãnh lớn khi nghĩ đến trong góc lều nhỏ của cánh đồng xanh trên núi này, có cô nàng xinh đẹp Stéphanette đã xuất hiện .
Cô bé không chợp mắt được . Tiếng mấy con cừu cựa quậy, xào xạc trên đống rơm, đôi khi chúng lại cất tiếng kêu be be nho nhỏ trong giấc mơ của chúng. Cô bé bèn lững thững đi ra và ngồi xuống bên đống lửa . Tôi vội khoác lên vai nàng một tấm khăn choàng lông cừu của tôi, và chúng tôi ngồi bên cạnh nhau như thế, im lặng chẳng nói gì với nhau cả .
Nếu bạn đã có lúc trải qua một đêm ngoài trời, dưới một bầu trời đầy sao, thì bạn biết là vào giờ mà mọi người đang yên giấc, một thế giới kỳ lạ lại đang thức dậy trong cô đơn và yên lặng. Lúc ấy, tiếng suối nghe thanh thoát hơn, những ánh sáng nhỏ như bóng ma trơi bay trên mặt nước . Tất cả những linh hồn của núi tự do qua lại ; trong không gian nghe như có tiếng cựa quậy, những tiếng động bình thường không thể cảm nhận được, như thể ta có thể nghe được tiếng chuyển mình của các thân cây đang lớn lên chậm chạp, đám cỏ mọc vươn lên cao đôi chút . Ban ngày, là đời sống của sinh vật, nhưng ban đêm, là cuộc sống của các thể vật . Khi chúng ta chưa quen, chúng ta sẽ có cảm giác sợ hãi ... Thế nên, nàng tiểu thư của chúng ta run lập cập và ngồi sát vào tôi mỗi khi có tiếng động vang lên. Rồi một lúc, có một tiếng kêu dài, buồn bã, phát ra từ mặt ao sáng lập lòe từ phía dưới, vọng lên tận chỗ chúng tôi ngồi . Vừa lúc đó một ngôi sao băng rơi ngoằn ngòeo ngang qua đầu chúng tôi, như thể tiếng than van mà chúng tôi vừa nghe được, đem theo cùng với nó một luồng ánh sáng vậy .
- Cái gì thế hả anh ? Stéphannette hỏi tôi, giọng nhỏ xuống .
- Thưa Cô chủ , đó là một linh hồn đã vừa vào cõi Thiên đàng .
Và tôi lẳng lặng làm dấu thánh giá . Nàng cũng làm dấu thánh giá , mặt vẫn mải ngước nhìn lên bầu trời, đầy cảm nhận . Rồi cô nói:
- Có thật không, anh chăn cừu, các anh là phù thủy, những người có lối sống khác chúng tôi ?
- Không phải vậy đâu, thưa cô Chủ . Nhưng vì chúng tôi sống tại đây, gần gũi các vì sao hơn, nên chúng tôi biết nhiều điều xảy ra hơn là các người sống dưới đồng bằng .
Mặt cô vẫn đăm đăm nhìn lên trời, đầu chống lên bàn tay, người choàng tấm chăn cừu, trông cô giống như một thiên thần hộ mệnh .
- Nhiều sao quá ! Thật là đẹp tuyệt vời ! Chưa bao giờ tôi lại có dịp thấy nhiều vì tinh tú đến như thế! . Anh chăn cừu à, anh có biết tên của những vì sao này không?
- Biết chứ cô chủ .. Này nhé, ngay trên đỉnh đầu chúng ta, là giải Ngân Hà, con đường Sữa (The Milky Way) của thánh Jacques . Ông ta đi từ nước Pháp thẳng đến xứ Tây Ban Nha . Chính Thánh Jacques de Galice đã vẽ con đường này cho người hùng Charlemagne đi đánh nhau với quân giặc Sarrasins . Xa hơn nữa , cô thấy kìa chiếc xe ngựa chở linh hồn (chòm Đại Hùng Tinh) với bốn cái trục sáng chói . Ba ngôi sao đi đằng trước là ba con thú, và con đi cạnh con thứ ba là người cưỡi xe . Cô có thấy chung quanh chúng là một hàng loạt ngôi sao rơi rụng xuống không ? Đấy là những linh hồn mà Thượng Đế không muốn chúng đến cạnh Ngài .. Xa xa hơn nữa, là chòm sao của Ba Vì Vua (Orion hay chòm Hiệp Sĩ). Đó là chòm sao mà chúng tôi hay dùng để xem giờ giấc, những người như chúng tôi đó . Chỉ cần nhìn chúng, là tôi biết bây giờ đã quá nửa đêm rồi . Đàng xa nữa, phía ngôi sao đêm, là ngôi sao Jean de Milan, ngọn đuốc của các vì tinh tú . Mấy anh chăn cừu đã kể lại như thế này nhé, vào một đêm nọ, anh chàng Jean de Milan, cùng chòm Ba Vua và chòm Kim Ngưu (Pléiades), được mời đến dự đám cưới của người bạn của các vì sao này . Sao Kim Ngưu, vội vã đi trước, vì thế vì sao này nằm ở vị trí cao nhất . Nhìn trên xa kìa, tận trên bầu trời cao đó . Sao Ba Vua nằm phía dưới, đang theo đuôi chàng Kim Ngưu , còn cậu ấm lười biếng Jean de Milan, vì thức dậy muộn, đã nằm tận cuối cùng, và cậu tức giận, bèn ném cây gậy lên . Vì thế vì sao "Ba Vua" còn được gọi là "Cây Gậy của chàng Jean de Milan" . .. Nhưng mà cô chủ à, ngôi sao đẹp nhất của các vì sao, là sao của chúng tôi, “ vì sao của các chú chăn chiên”, ngôi sao mọc lên để soi sáng đường, lúc tờ mờ bình minh, khi chúng tôi lùa đàn cừu ra đồng, và lúc hoàng hôn khi chúng tôi đem cừu về . Chúng tôi gọi nói là la Maguelonne, nàng Maguelonne chạy theo chàng Thổ Tinh( Saturn), và cứ bảy năm lại làm đám cưới với chàng một lần .
- Thôi đi anh chăn chiên à, tinh tú mà cũng biết làm đám cưới à ?
- Thưa cô chủ , đó là sự thật mà !
Và lúc tôi đang tìm mọi cách để giải nghĩa cho nàng thế nào là đám cưới của các vì sao thì tôi cảm thấy một vât gì vừa mát lại vừa mềm mại, đè nhẹ nhàng lên vai tôi . Đầu cô chủ, mệt mỏi quá nên đã thiếp đi và gối lên vai tôi, cùng tiếng xột xoạt dễ thương của giây buộc tóc bằng kim tuyến, và suối tóc mơ của nàng. Nàng tựa người như thế, chẳng chút cựa quậy, cho đến khi mầu xám trên bầu trời tan dần, bị nhạt nhòa bởi ánh sáng ban mai của bình mình. Tôi nhìn nàng ngủ, và tôi như được các vì thánh che chở trong buổi tối trong lành này, với toàn ý nghĩ trong sáng. Chung quanh chúng tôi, các vì sao tiếp tục cuộc diễn hành im lặng của chúng, ngoan ngoãn như một đàn chiên khổng lồ; và tự nhiên tôi chợt nghĩ rằng giữa muôn vàn vì sao đó, một vì sao sáng và xinh đẹp nhất, lóng lánh nhất, đã bay lạc đường, và đến hạ cánh trên vai tôi để ngủ yên.


 Nguyễn Tường chuyển thành văn vần

Vào những ngày tôi đi chăn cừu

trên vùng Luberon sơn cước,

thường nhiều tuần có khi chẳng được

thấy bóng người rảo bước ngang qua.

Trên bãi cỏ thui thủi vào ra

với chú chó Labri yêu quý

và đàn cừu quanh năm chăm chỉ.

Thỉnh thoảng bóng vài vị ẩn tu

tìm lá thuốc từ vùng núi Ure;

hoặc bóng vài bác phu hầm mỏ,

xứ Piedmont, mặt mày đen đúa,

ánh nhìn luôn chất phác, lầm lì,

chuyện phố quê họ chẳng thiết gì,

vì quen sống quanh năm đơn độc.

Cứ nửa tháng tôi nghe lộc cộc

tiếng chuông lừa dưới dốc đi lên;

nhìn từ xa tôi đoán biết liền

không thằng bé người nhà giúp việc

thì cũng là thím già Norade;

nửa tháng phần ăn mang đến rồi,

những lúc này, lòng rộn rã vui.

Rồi tôi yêu cầu họ kể nghe

những chuyện buồn vui dưới phố, quê,

lễ rửa tội, đám cưới, đám hỏi....

Nhưng điều tôi muốn nghe họ nói

vẫn là tin tức cô gái cưng,

nàng thiếu nữ xinh đẹp nhất vùng,

Stephanette con ông bà chủ.

Tôi ngoài mặt cố tình giả bộ,

hỏi nàng đi dự tiệc nhiều chăng?

Có anh nào hay ghé thăm nàng?

Ai thắc mắc tại sao tôi hỏi

những chuyện không hề liên quan tới

thân phận của một đứa chăn cừu,

tôi sẽ nói rằng đã từ lâu

trong mắt tôi nàng Stephanette

là cô gái vô cùng xinh đẹp

trên trần gian chỉ có một thôi

và tôi nay tuổi đã hai mươi.

Thế rồi, vào một ngày Chủ Nhật,

đã đến kỳ tiếp tế lương thực

nhưng lần nầy tôi ngóng chờ hoài.

Có lẽ, tôi đoán lễ ban mai

kéo dài lâu do mùa hội lớn.

Rồi đến trưa cơn mưa trút xuống

tôi đoán rằng đường sá khó đi

con lừa chưa thể đến kịp khi.

Mãi đến chiều vào chừng giữa buổi

ánh cầu vồng trải màu bên núi

trời trong xanh, giọt lá đong đưa,

và xen trong tiếng suối xa xa

tiếng nhạc chuông chân lừa đang bước

âm thanh nghe vui tươi, quen thuộc

như chuông nhà Thờ lễ Phục sinh.

Tôi nhìn ra mắt chẳng còn tin;

không phải thằng bé người giúp việc

cũng không phải thím già Norade

mà là... xin mời bạn đoán xem?

Chính Stephanette đẹp như tiên

nàng tiểu thư đích danh, bạn ạ.

Nàng ngồi đó, ửng hồng đôi má

vì gió trời hây mát sau mưa

ngay ngắn trên lưng của chú lừa

giữa những giỏ mây đồ tiếp tế.

Nàng cho biết lý do đến trễ

vì lạc đường không dễ tìm ra

rồi nói thêm: cậu giúp việc nhà

đang bị bệnh; còn thím Norade

về thăm con hiện chưa lên kịp.

Vừa xuống lừa, nàng báo tin ngay.

Trông nàng ăn mặc đẹp thế này,

đầu gắn băng hoa, váy lộng lẫy

kết đăng ten; hình như tôi thấy

nàng vừa qua vũ hội quê nhà

hơn là tìm đường suốt buổi qua.

Ôi, người đâu mà xinh đẹp thế!

Tôi đắm say nhìn nàng bất kể.

Thật tình mà nói, tôi chưa hề

bao giờ có dịp đứng gần kề.

Thường mùa đông, sau khi xong việc,

tôi về ăn cơm trong nhà bếp

nàng đôi lần bóng chỉ lướt ngang

ít khi nói chuyện với người làm

luôn mặc đẹp, kiêu kỳ một chút...

Thế mà bây giờ tôi diễm phúc

có nàng đứng ngay trước mặt đây

trái tim tôi sao chẳng ngất ngây?!

Sau khi lấy thức ăn khỏi giỏ

nàng tò mò mắt nhìn đây đó.

Rồi vén nhẹ chiếc váy cao lên

bước vào chỗ tôi ngủ hàng đêm

thấy có tấm da cừu, ổ rạ,

chiếc áo choàng, gậy tre, súng ná...

Mắt nàng đầy thích thú, ngạc nhiên:

“Thì ra anh ngủ vậy hàng đêm?

Tội nghiệp cho anh mục đồng trẻ!

Sống thế này chắc buồn lắm nhỉ?

Mỗi ngày anh làm gì, nghĩ gì?”

Tôi làm thinh chẳng dám nói chi.

Thật lòng ra cũng rất muốn nói:

“Cô chủ ạ, tôi luôn nghĩ tới

chỉ mình cô, duy nhất mà thôi”

Hình như nàng đọc thấu tim tôi

càng tinh nghịch chọc trêu báo hại:

“Mục đồng ơi thế cô bạn gái

Có khi nào lên viếng thăm chăng?

Hẳn cô ta như chị dê vàng

hay nàng Esterelle xinh xắn

thích nhảy múa trên đồi núi vắng?”

Nhìn dáng điệu nàng nói với tôi,

giống Esterelle quá đi thôi

với nụ cười duyên, đầu hơi ngả

tóc xõa vai nàng như vội vã

muốn ra về khiến cuộc viếng thăm

như bỗng dưng chấm dứt phũ phàng.

“Thôi, chào tạm biệt mục đồng nhé"

“Xin chào tạm biệt cô chủ trẻ”

Thế rồi nàng đi mất, còn đâu,

Những chiếc giỏ mây máng theo sau.

Khi bóng nàng không còn cuối dốc,

nghe từng viên sỏi như lăn lóc

dưới chân lừa rớt xuống lòng tôi.

Và cứ nghe hoài tiếng sỏi rơi

cho tới lúc chiều tàn xế bóng

tôi ngồi yên không hề lay động

sợ xua tan giấc mộng tuyệt vời.

Chiều tối xuống, bóng ngả dần rồi

khi thung lũng phủ màu lam sẫm

bầy gia súc be be chen lấn

kéo nhau về; bỗng tiếng gọi tôi

đang vẳng lên từ dưới sườn đồi,

rồi có bóng tiểu thư quay lại.

Nàng lập cập run và sợ hãi,

không còn vui như lúc ban chiều.

Có lẽ do buổi sáng mưa nhiều

con suối Sorgue giờ đang ngập nước

bởi nàng muốn lội qua bằng được

nên suýt bị chết đuối giữa dòng.

Nghiệt một nỗi vào lúc đêm hôm

không mong quay về nông trại kịp

con đường tắt nàng chưa hề biết

còn tôi không thể bỏ đàn cừu.

Nhìn mắt nàng lộ nét lo âu

ngủ lại đây là điều bất tiện

sợ bố mẹ giờ đang tìm kiếm,

tôi lựa lời lên tiếng trấn an:

“Trời tháng bảy, đêm rất mau tàn

không sao đâu, một lần chịu khó

rồi cũng sẽ qua thôi cô chủ”

Tôi vội vàng nhóm bếp lửa lên

để nàng hong bộ áo ướt nhèm.

Rồi mang sữa tươi cùng pho mát

nhưng thấy nàng lưng tròng nước mắt

chẳng thiết gì sưởi ấm, uống ăn

lòng tôi như muốn khóc theo nàng.

Khi màn đêm đã buông xuống hẳn

trên đỉnh núi cao còn tia sáng,

tôi mời cô chủ vào bên trong

sau ổ rơm rạ sạch dọn xong

trải lên đó tấm da cừu mới

chúc nàng ngủ ngon rồi bước vội..

Xin có trời chứng giám cho thôi

dù lửa tình bốc cháy trong tôi

nhưng tâm ý không hề đen tối.

Tôi hãnh diện mỗi lần nghĩ tới

bên góc lán kia, cạnh đàn cừu

có nàng tiên nữ đẹp thanh cao

con ông bà chủ đang nằm đó

- như con cừu non rất quý báu

và trắng ngần – say ngủ giấc ngon

giao phó cho tôi đứng canh phòng.

Chưa bao giờ tôi từng được ngắm

trên vùng trong xanh và sâu thẳm

sao trời lấp lánh tựa đêm nay.

Bỗng tấm song xịch mở lung lay

Nàng Stephanette đang dạo bước.

Có lẽ nàng không sao ngủ được

tiếng đàn cừu sột soạt đống rơm

hoặc tiếng be be lúc đêm hôm.

Thấy vậy, tôi khêu to ngọn lửa

khoác áo tôi lên vai nàng nữa

rồi hai chúng tôi ngồi cạnh nhau

chỉ lặng thinh không nói câu nào.

Nếu bạn đã từng đi dã ngoại

dưới ngàn sao màn đêm trống trải

chắc bạn biết rằng trong tĩnh không

cả vũ trụ huyền bí chuyển vòng.

Lúc ấy, tiếng suối reo thêm rõ

mặt hồ ao nhóm tia lửa nhỏ.

Những thiên thần đi lại tự do,

trong không gian có tiếng nhỏ to

của cây cỏ chuyển mình mọc lớn.

Ban ngày các sinh vật chuyển động

còn đêm là cây cỏ, thiên nhiên.

Nếu ban đêm, tiếng động chưa quen

có khi ta vô cùng sợ hãi...

Tiểu thư chúng ta đang như vậy,

cứ mỗi khi nghe tiếng không đâu

nàng run lên và nép sát đầu

vào người tôi tìm nguồn che chở,

tôi nghe rõ cả từng hơi thở.

Rồi từ mặt hồ lấp lánh kia

bỗng vọng lên tiếng hú lạ kỳ.

Cùng lúc ấy có vì sao rụng

cả hai cùng đi về một hướng;

tưởng chừng như trong tiếng hú kia

đã mang thêm tia sáng theo về.

Nàng khẽ hỏi: “ Có điều gì vậy?”

- “Một linh hồn về thiên đàng đấy!”

Nói xong tôi làm dấu Ba Ngôi.

Nàng làm theo, xong ngửa nhìn trời

vẻ trầm ngâm hồi lâu như thế.

Rồi quay qua tôi, nàng nhỏ nhẹ:

- “Mục đồng là phù thủy đúng không?”

- “Thưa cô, nghĩ vậy cũng bất công.

Thật ra chúng tôi sống rừng núi

gần trăng sao hơn người ở dưới

nên biết rõ nhiều chuyện trên trời.”

Nàng vẫn ngước mắt nhìn xa xôi

đầu dựa vào lòng bàn tay nhỏ

vai khoác áo da, trông giống quá

như một mục đồng của nước trời.

- “Ô, nhiều sao quá! Thật tuyệt vời!

Tôi chưa hề thấy nhiều như vậy,

mục đồng biết gì, tên sao ấy?”

- “Dạ thưa cô chủ, biết chứ ạ.

Này, nhìn trên đầu chúng ta đã.

Kìa Con đường thánh Jacques vạch ra,

Chạy từ Pháp sang Tây Ban Nha,

do chính thánh Jacques de Galice

chỉ cho vua Charlemagne biết

để tiến quân diệt Sarrasins.

Xa hơn là Chiếc xe thần linh

với bốn trục xe đang ngời sáng.

Ba con vật kéo xe tiến thẳng

ngôi nhỏ sau là người đánh xe.

Cô có thấy chùm sao rụng kia?

Đó là những linh hồn thất sủng

Thiên Chúa không cho về vui hưởng...

Rồi phía dưới là sao Bừa cào,

gọi sao Ba vua cũng chẳng sao.

Đó là chiếc đồng hồ giờ giấc

mục đồng chúng tôi quen từng nấc;

như bây giờ chỉ cần nhìn thôi

là biết đã quá nửa đêm rồi.

Vẫn hướng Nam, nhìn xuống phía dưới,

sao Jean de Milan sáng chói

là ngọn đuốc của các ngôi sao.

Mục đồng chúng tôi kể với nhau:

“Sao Jean de Milan đêm nọ

cùng Ba vua và sao Rua nữa

cả ba đến lễ cưới sao kia.

Sao Rua đi trước tuốt kia kìa

cô thấy không mải cao như vậy?

Sao Ba vua đi tắt đường dưới

đuổi kịp theo bén gót sao Rua.

Jean de Milan lười sắp thua

nên bực mình quăng ngay chiếc gậy

mong sẽ cản đường hai sao ấy.

Bởi thế người ta vẫn thích đùa

khi nhìn chòm sao Ba ông vua

còn gọi thêm tên là Chiếc gậy

của Jean de Milan là vậy....

Nhưng này, cô chủ của tôi à

ngôi sao đẹp nhất lại chính là

sao Mục đồng chúng tôi đấy ạ

nó soi đường hai lần tất cả

lúc bình minh, lẫn lúc hoàng hôn

đưa súc vật ra, lẫn về chuồng.

Gọi là Maguelonne cũng được.

Nàng Maguelonne từng cất bước

chạy theo Pierre de Provence

và cứ đúng chu kỳ bảy năm

lại một lần cùng chàng lễ cưới.”

- “Này mục đồng, có thật như vậy?

Các tinh tú cũng cưới hỏi nhau?”

-“Có chứ ạ, cô chẳng biết sao?”

Và trong lúc tôi đang tìm cách

nói với nàng sao cho có sách

thế nào hôn lễ các vì sao

thì hình như có một vật nào

tươi mát lạ, mịn màng cách lạ

đè lên vai tôi êm dịu quá,

rất tự nhiên, thật quả tự nhiên!

Thì ra là đầu của nàng tiên

đang nặng trĩu vì cơn buồn ngủ,

mái tóc gợn sóng vàng đang tựa

tiếng đăng ten sột soạt vui tai

tôi ngồi yên chẳng dám nhích vai.

Và cứ thế đến khi tinh tú

đang mờ dần nhòa đi không rõ

trong những tia sáng buổi ban mai.

Tôi nhìn nàng đang ngủ bên vai,

đáy lòng hơi ít nhiều xao xuyến

nhưng cố giữ tâm hồn thánh thiện

vì những khi bóng tối tràn về

gặp đêm trăng sao sáng thế kia

ý  nghĩ tôi bao giờ cũng đẹp.

Quanh chúng tôi ngàn sao vẫn tiếp

cuộc hành trình thầm lặng đáng yêu

như thênh thang cả một đàn cừu;

và đôi lúc tôi mang cảm tưởng

trong vô vàn những ngôi sao sáng

có ngôi sao rực rỡ, thanh tao

lạc mất đường đi, phải ghé vào

tựa vai tôi say mềm giấc ngủ.

New York City, July 29, 2011